Op het water …. 
Deel twee van zes zomerverhalen

WSC Reeuwijk: grootste windsurfclub van Nederland

REEUWIJK – Onder het uiten van veel welgemeende verontschuldigingen komt Marnix Rijpers, voorzitter van Wind Surf Club Reeuwijk aan de Reeuwijkse Hout, ruim te laat op onze afspraak. Met zelfkennis en gevoel voor humor legt hij uit: “Windsurfers staan er nu eenmaal om bekend dat er geen afspraak mee te maken is. Zogauw als de windkracht boven 6 Beaufort uitkomt, laten ze alles in de steek om te kunnen surfen. Hierdoor is al menig baas en relatie boos geworden. Maar ja, vandaag is het slechts 1 of 2 Beaufort, dus daar gaat mijn excuus!”

Zelf woont hij in Rotterdam, maar volgens hem woont 80% van de leden in de regio Reeuwijk, Gouda, Bodegraven. “Rotterdam klinkt misschien ver weg, maar ik rijd die 29 kilometer in een klein half uurtje. Waar ik woon is het in de buurt niet mogelijk om serieus te windsurfen, daarom ben ik hier verzeild geraakt. Deze windsurfclub is opgericht in 1975; om precies te zijn tien dagen voor mijn geboorte. Het is met zijn bijna dertig jaar een van de oudste windsurfclubs van Nederland. Tijdens de hype die het windsurfen eens was, is de club monsterachtig groot geweest. We hadden toen meer dan 500 leden. Nu zal dat ongeveer 250 leden zijn, waarmee we nog steeds de grootste van Nederland zijn. Maar dan is niets om bijzonder trots op te zijn, want windsurfen is een erg individuele sport zonder een echt verenigingsgevoel. Al moeten leden hier wel bardienst draaien. Sommigen proberen daar wel eens onderuit te komen. Die zeggen dan: ‘Het waait zo hard dat ik niet heb gesurft, dus hoef ik ook niet achter de bar te staan’. Maar zo is dat nu eenmaal in de statuten bepaald.” 

Wèl trots is de voorzitter op Luciënne Ernst. “Zij was een aantal jaren geleden wereldkampioene windsurfen bij de dames en door haar landelijke en internationale sportieve prestaties hebben wij haar erelid gemaakt. Verder hebben wij veel jonge leden, maar ook volwassenen die hier al sinds de beginperiode komen. Globaal gezegd ligt de leeftijd van onze leden tussen de 8 en 80 jaar. Er is zelfs een man bij van boven de tachtig, die nog altijd graag surft met redelijk harde wind en een koude temperatuur. Hij maakt deel uit van de harde kern van zo’n 70 tot 80 personen. Dit is een enthousiaste club mensen die veel van de grond heeft gekregen voor onze besloten vereniging. Zo is deze plas, die de dubbele naam Broekvelden Vettenbroek heeft, exclusief voor windsurfers. De plas is ontstaan toen er extra zand nodig was voor de ophoging van snelweg A12. Ons grote ‘sellingpoint’ is dat mensen hier hun surfboard in een kluisje kunnen stallen. Die hoeft dus niet steeds mee op de auto. Bij de bouw van ons clubhuis werden namelijk direct kluisjes ingebouwd van vijf meter diep. Deze lopen onder het hele pand door. De lengte van vijf meter was nodig voor de eendelige masten die er toen volop waren. Tegenwoordig zijn de masten vaak tweedelig. Zo’n kluisje is 70 centimeter breed, zodat een standaard surfplank erin past. Echter, sinds de opkomst van het nieuwe Formulaboard, hebben we de achterkant van de kluizen moeten verbreden. Dit speciale board heeft een groot zeil van zo’n negen tot tien vierkante meter en een korte, maar brede plank. Deze is 100 tot 110 centimeter in plaats van de gebruikelijke 70. Vandaar dat een verbreding van de kluisjes nodig was. Het board is geschikt voor internationale surfklassen vanaf windkracht 3. Met weinig wind kom je hiermee al snel ‘in plané, oftewel aan het zeilen. Het is daardoor een heel toegankelijke discipline. Voor wedstrijden en recreatie is het echt fantastisch!”

Ons gesprek vindt plaats in het clubhuis, op steenworp afstand van de plas. Het is in stijl ingericht met een grote parasol, grote planten, rieten stoelen, twee groene bankstellen, vlaggen aan het plafond en surfplanken aan de wand. Rijpers vertelt hierover: “Ons eerste clubhuis was een keet van de firma Boskalis, die destijds het zand afgroef ten behoeve van de A12. Vanaf onze beginjaren hebben de leden Jacques Versteegen en Koen Rutjes zich voortdurend sterk gemaakt voor onze club. Zij hebben de vereniging een enorme ‘boost’ gegeven en haar een eigen gezicht gegeven. Ik kan gerust zeggen dat deze heren toen vele malen harder hebben gelopen dan ik, als voorzitter, nu. Het resultaat was dat in december 1983 de eerste paal kon worden geslagen van ons huidige clubgebouw. We hebben het laten ontwerpen door een architect. Kijk, op deze foto is goed het bijzondere design van het dak te zien. Het stelt heel toepasselijk driehoekige windsurfzeilen voor. Bouwbedrijf Vergeer Reeuwijk heeft het gebouw grofweg neergezet, maar de verdere invulling is gedaan door de leden. Het clubhuis voldoet aan de wettelijke regelgeving. Sinds de brand in Volendam is er namelijk flink in de buidel getast om aan de veiligheidseisen te voldoen. Daarnaast is het gebouw voorzien van kleedkamers en douches. Je hoeft je dus niet meer bibberend van de kou achter je auto om te kleden. Op woensdag hebben we hier altijd onze clubavond. De jongere leden dringen nog steeds aan op een snookertafel en speelkasten, maar daar gaat het bestuur niet in mee. Wij willen niet afwijken van onze hoofdtaak: het windsurfen. We zijn nu eenmaal geen jeugdhonk of café.”

Rijpers is nu voor het derde jaar voorzitter. “Het voorzitterschap is een baantje voor erbij, maar het kost achter de schermen wel aardig wat tijd. Met een team van zes man behartigen wij de dagelijkse gang van zaken. Een van de eerste wijzigingen die dit bestuur heeft doorgevoerd is het vervangen van de aluminium reddingsboten voor rubberboten. De aluminium boten waren namelijk te hard. Als je er een zeil op binnenhaalde, kon dit gemakkelijk scheuren. Een tiental leden is gemachtigd om met deze rubberboten te varen. Zij hebben hiervoor eerst een cursus vaarbewijs voor reddingen moeten volgen. Dit is zogezegd onze vrijwillige reddingsbrigade. Zo zit er bij slecht weer altijd iemand op het balkon op de uitkijk of er mensen in nood raken. Wij hebben nu twee rubberboten in ons bezit plus de beschikking over een grotere en sterkere boot van de provincie Zuid-Holland.” Na dit verhaal te hebben aangehoord, komt de gedachte op dat je toch zeker niet gaat surfen bij zwaar weer? Maar Rijpers’ ogen stralen als hij uitroept: “Absoluut wel! Juist bij najaarsstormen is het hier een drukte van jewelste op de plas. En dat kan ook wel, want binnenwater is relatief veilig. Je bent hier geborgen en de randen van de plas zijn altijd binnen zwembereik. Daarbij is je surfplank een drijvend object, waarop je liggend naar de kant kunt peddelen. En een windwaarschuwing, zoals op die woensdag in juni, maakt het interessant voor de echte windsurfers. Het gevoel dat je de omstandigheden en de elementen bedwingt. Je moet het met je armen doen en dat geeft een enorm fysiek snelheidsaspect!” 

Naar eigen zeggen surft hij al vanaf het moment dat hij kan lopen. “Mijn vader was een enthousiasteling uit de tijd van de hype. Op vakantie in Frankrijk gingen we samen surfen, waarbij ik dan tussen zijn benen stond. Mijn moeder wist wel dat ik het goed leerde van mijn vader, maar natuurlijk was zij wel een beetje bezorgd om me. Op de club heb je nu ook ‘druifjes’ van zes jaar. Je ziet ze in eerste instantie wat huiverig op de plank stappen, maar algauw hebben ze vreselijke lol. Wij hebben voor hun beginnersplanken van het merk Fanatic, waarmee je heel snel surfen leert. Ook leren we ze alles over veiligheid en zelfredzaamheid. Als club vinden wij dat de jeugd de toekomst heeft, dus daar besteden we graag tijd aan. Wat we hun, en volwassenen, echter niet leren is het kitesurfen met een vlieger. Vanwege de vele lijnen waarin je verstrikt kunt raken en de kleine plank die weinig drijfvermogen heeft, is hier veel meer kracht en vaardigheid voor nodig. Als mensen kitesurfen willen leren, dan verwijzen we ze naar professionals aan de zee om daar een gedegen cursus te volgen. Want zonder een goede voorbereiding zou je zelfs mensen letterlijk kunnen onthoofden met al die lijnen die aan de vlieger vastzitten.”

Voor meer informatie over de Wind Surf Club Reeuwijk zie de websites www.surflessen.tk en www.wscr.nl.

Foto: Walter Planije

Op het water

Peddelen op de Vlist in een kano die niet omgaat

Het laatste deel van zes zomerverhalen

HAASTRECHT – Een uniek plekje in Nederland, dat is volgens kenners het draaipunt in De Vlist, waar vroeger een gemaal zat. Sinds 1985 is hier Kanocentrum Haastrecht gevestigd, waar vanuit mensen kunnen varen over één van de mooiste veenweide riviertjes van het land, dat kronkelt tussen Schoonhoven en Haastrecht. In het zomerseizoen, dat loopt van 1 mei tot half september, is het er altijd goed druk, zo ook op deze doordeweekse dag. 

Eigenaar Aart Oskam (52) rijdt met een onderstel een gele kano uit de diepe container, die sinds de begintijd dienst doet als botenstalling. Het is nu de beurt aan een gezin met twee tienermeisjes om het water op te gaan. Nadat bij de meisjes de peddels aan hun lichaamslengte zijn afgemeten, wordt de boot naar de drijvende vlonder gereden. Het wordt spannend: “Wie zich het meest verantwoordelijk voelt voor de koers, mag achterin plaatsnemen,” is Oskams eerste instructie. Met drie stemmen tegen één wordt de heer in het gezelschap tot schipper benoemd. “Vreemd toch, zoals die altijd wordt aangewezen,” laat de gastheer zich ontvallen. Hij legt uit hoe je bij het instappen je handen moet neerzetten en je gewicht moet verdelen. Voor de twee zussen is er plaats op het smalle bankje, vader zit achter- en moeder voorin. Voor de tas is nog een plekje in de voorsteven. Het gezin is al voorzien van een routebeschrijving, met daarop wat leuke bezienswaardigheden van de omgeving. Oskam legt rustig nog wat vaarprincipes uit en besluit zijn verhaal met een charmante lach: “En als er een noodsituatie is, dan zet je je peddel recht in het water en dan ga je wenden. Ingewikkeld? Nee hoor, dit is alles!” Na wat heen en weer steken met de boot, vaart het gezin onder de provinciale weg door richting Schoonhoven. Vrijwel gelijk daarna melden zich twee ouders met twee jongere jongens. Deze laatsten hebben al pret met de drijvende vlonder – “Is dit een echt vlot? – en talen er niet naar om straks zelf te peddelen. Oskam vindt dat best; zelf houdt hij ongeveer twaalf jaar aan als grens om mee te helpen varen. Gezeten op een zwemvest krijgen de kinderen mee dat ze hun benen goed moeten vouwen. “Net zoals bij de indianen,” klinkt het enthousiast. “Alleen zaten die de hele reis op hun knieën,” weet de verhuurder te vertellen. Zodra dit gezin de korte uitleg heeft gehad, is de vrouw helemaal blij: “Wat een fantastische instructie was dat, want u legt alle verantwoordelijkheid bij mijn man!”

Wanneer ook deze boot onder de brug is verdwenen, is er even rust. De ondernemer maakt van de gelegenheid gebruik om zijn stoeltje te verplaatsen naar een schaduwplek aan de waterkant. Terwijl hij zicht houdt op terugkomende boten, vertelt hij: “We hebben hier drie types vaartuigen, namelijk de één- en tweepersoons kajak en de Canadese gezinskano’s, die je zojuist hebt gezien. Die laatste verhuren we het meest. In deze boot zitten de billen laag, waardoor ook het zwaartepunt laag is. Hierdoor kun je bijna niet omkieperen. Kanovaren wordt nogal eens geassocieerd met omslaan, maar dat is grote flauwekul. Ik durf te stellen dat een boot zelden onvrijwillig omgaat en gezinnetjes gaan al helemaal nooit om. Als je er namelijk niet op uit bent om de boot om te laten kieperen, dan gebeurt het ook niet. Wat dat betreft is een Canadees net een veerpont. We hebben hier al veel mensen gehad die op voorhand bang waren om te gaan varen, en die achteraf zo blij waren dat ze het toch hebben gedurfd, want er ging een wereld voor ze open. Zojuist was hier zelfs een man die niet kon zwemmen, en die heeft zich er ook overheen gezet. Het instappen is inderdaad even een techniek, maar als je die eenmaal door hebt is het zo simpel. Ik vind het alleen jammer dat de taakverdeling in een kano tamelijk rolbevestigend is: de vrouw voor- en de man achterin. Je doet eigenlijk jezelf tekort als je het niet allebei eens uitprobeert.”

Oskam vertelt hoe hij jaren geleden werkte in een zwembad in het midden van het land. “Ik vond het leuk om met recreanten en buiten te werken. Op een gegeven moment zat het fietsen, wandelen en kanovaren in de lift en leek het me een goed idee om daar een eigen bedrijf op te baseren. Ik heb toen onderzocht of De Vlist vlot bevaarbaar was voor met de hand voortbewogen boten en dat bleek zo te zijn. Het is me toen gelukt om deze grond te pachten van de provincie. Het enige nadeel was dat er niet gebouwd mocht worden, daarom heb ik hier drie containers laten plaatsen die dienst doen als stalling, kantoor, en kleedkamer met toilet en douche. Ik heb hier alleen geen gas aansluiting, maar wel licht, water en telefoon. Maar na zoveel jaar ben ik daar wel aan gewend. Inmiddels hebben we veel vaste klanten. Een aantal stamt zelfs vanuit de beginperiode, nu dus alweer negentien jaar geleden. Zoals twee dames uit Den Haag die hier twee keer per jaar komen. Zij hebben hier zelfs een ‘eigen’ boot. Als mensen met dit weer pas ’s morgens besluiten om te gaan varen, dan ben ik vaak al uitverkocht. Daarom raad ik particulieren aan om telefonisch te reserveren, waarna een boot van tien tot twaalf uur ’s morgens klaarligt. Als om twaalf uur de boot nog niet is opgehaald, dan vervalt automatisch de reservering, zonder kosten. Dit houdt ons kanocentrum laagdrempelig. Groepen moeten overigens altijd even reserveren.” Oskam, een geboren en getogen Haastrechtenaar die zelf met de kano naar zijn werk gaat, vertelt hoe hij en zijn toenmalige zakenpartner in 1985 zijn begonnen met een ‘botenpark’ van 27 zitplaatsen. “Een jaar later waren dat al 72 zitplaatsen, maar daarna zijn we niet meer gegroeid. Op topdagen krijgen we hier honderden mensen, waarvan we een gedeelte dus moeten wegsturen. Groter worden heeft als nadeel dat het zo massaal wordt en dat wil ik niet. Wel hebben we een tijdlang een tweede kanocentrum in Lekkerkerk gehad, maar dat is tien jaar geleden verkocht. Sinds 1988 run ik dit centrum in Haastrecht alleen, met behulp van een aantal oproepkrachten. En daar zitten twee heel goede rechterhanden bij.”

Hij vertelt hoe hij en zijn toenmalige zakenpartner destijds samen de éénpersoons kajaks en de Canadese boten hebben gebouwd: “We hebben niet veel tweepersoons kajaks in het assortiment, zodat zelf bouwen niet rendabel zou zijn, maar voor die andere twee types is het prettig dat we ze helemaal naar onze eigen wens hebben kunnen maken. Zo hebben we hier de rand wat breder gemaakt, waardoor je na lang varen geen rugpijn meer krijgt. We verhuren de boten alle dagen van de week van 10.00 tot 17.00 uur, of voor een middagdeel van 13.00 tot 17.00 uur. Voor een middagdeel is het niet mogelijk om te reserveren en na 14.00 uur kan er niet meer gestart worden. Je zou dan namelijk tot sluitingstijd niet ver meer komen. Langs De Vlist is veel lintbebouwing; je ziet er onder andere mooie, oude boerderijen. Veel hebben nog een fruitboomgaard, die vaak de trots is van de boer. Over een paar weken is het vaarseizoen voorbij en dan ga ik me weer bezighouden met mijn andere passie: het snoeien van fruitbomen in de regio. En zoals veel mensen weten luistert dat erg nauw, want fruitbomen zijn een soort apart.” Maar ook in zijn werk in de botenbranche is Oskam begaan met de natuur: “Wij raden onze gasten aan om hun afval liever in de boot achter te laten, dan het in het water te gooien. Wij hebben hier namelijk een zelfontworpen schoonmaakinstallatie die de boten na een behandeling met de hogedrukspuit vacuüm trekt. Al het afval wordt zo afgezogen, verzameld en zo mogelijk gecomposteerd. We zijn erg trots op deze vinding.” 

Inmiddels is een gezin met drie meiden weer aangemeerd. Door het lange stilzitten hebben ze zowaar zeebenen gekregen. Zoals een goed gastheer betaamt informeert Oskam nog even of de dames het leuk hebben gevonden. “Ja? Tot morgen dan!”

Meer informatie over Kanocentrum Haastrecht is te verkrijgen via tel. 0182-502245, website www.kanocentrum-haastrecht.nl of e-mail adres A.C.Oskam@kanocentrum-haastrecht.nl

Foto: Walter Planije